UNEP’e Göre Ülkeler Yeşil İyileşmenin Hâlâ Çok Uzağında
Yeşil iyileşme nedir? Ülkeler hedeflerini ne kadar tutturdu? Merak ettiğiniz her şey bu yazıda!
Birleşmiş Milletler Çevre Programı’nın (UNEP) yayımladığı yeni bir rapora göre, ülkelerin Covid-19 krizi sonrası ‘Daha İyiyi İnşa Etme’ (Build Back Better) taahhütleri gerçekleşmedi. Küresel iyileşme harcamalarının yalnızca yüzde 18’i yeşil yatırımlara gitti, bu miktara Avrupa Komisyonu’nun bütçesinden ayrılan 697 milyar dolar da dahil. Dahası iyileşme fonları da fosil yakıtları, uçak endüstrisini ve karayollarını fonlanmaya devam etti.
Rapor aynı zamanda hidrojen veya diğer düşük karbonlu enerji yatırımlarının en çok İspanya ve Almanya tarafından yapıldığını, düşük karbonlu projelere yönelik toplam yatırımın ise 66,1 milyar doları bulduğunu ortaya koydu.
Raporun yazarları, bazı ‘kirli’ kamu yatırımlarının birçok hayatı kurtardığını kabul ediyorlar ancak bu kurtarma paketlerinin bazı ‘yeşil çizgilerinin’ olması gerektiğini de dile getiriyorlar. Rapor, fosil yakıt sektörlerindeki işlerini kaybeden çalışanlara yönelik yeşil ve sürdürülebilir iş eğitimleri için gerekli harcamaların yapılmadığı konusunda eleştiriler de içeriyor.
Bu raporun bir uyanma çağrısı olduğunu belirten Oxford Çevresel Ekonomi Öğretim Üyesi Cameron Hepburn, “Küresel İyileşme Gözlemevi’nden sağlanan bu veriler, en azından şimdilik, daha iyisini inşa etmediğimizi ortaya koyuyor. Yeşil bir iyileşmenin, iklim için olduğu kadar ekonomi için de önemli bir kazanım olacağını biliyoruz. Şimdi bunu başarmamız lazım” dedi.
Biyoçeşitliliğe ve çevreye değer biçilebilir mi?
Gezegen ve gelecek için yeşil iyileşmeye yaklaşmak zorundayız. Peki şimdi sahip olduklarımıza bir değer biçebilir miyiz? Birleşmiş Milletler bu konuda yeni bir adım attı ve çevreye değer biçti. Birleşmiş Milletler İstatistik Komisyonu’nun (UNSD) yıllık toplantısında, ekosistem sağlığını ölçen ve onun parasal değerini hesaplayan bir dizi yeni prensip ortaya atıldı.
Komisyon üyeleri, ülkelerindeki resmi istatistik standartlarını oluşturmaktan ve doğrulamaktan sorumlular. 11 Mart 2021’de birçok ülke tarafından kabul edilen bu prensip seti, Çevresel-Ekonomik Muhasebe Ekosistem Muhasebesi Sistemi (System of Environmental-Economic Accounting Ecosystem Accounting-SEEA EA) olarak adlandırılıyor.
Üç yıl boyunca süren çalışmalarda, birçok ülkeden ve farklı bilim dallarından gelen 100’den fazla uzman ve 500’den fazla danışman yer aldı. Kabul edildikten sonra, ulusal istatistikçilere uluslararası olarak kabul edilmiş bir kurallar kitabı verilecek ve ekosistem servisleri için de bir ödeme sistemi oluşturulacak. Bu şekilde ülkeler ekosistem servislerinden kaybettikleriyle ekonomik kalkınmadan kazandıklarını mali olarak karşılaştırabilecekler.
Ancak doğurabileceği sonuçlar nedeniyle, ABD ve bazı AB ülkelerinden uzmanların bu öneriye itirazları var. Özellikle doğanın parasal olarak değer biçilemeyecek kadar önemli olduğunu söyleyen uzmanlar; parasal değerin mülkiyet hakkı doğuracağını, ekosistem servislerine bir mal değeri biçilemeyeceğini ve bunun bir müşterek alan olduğunu vurguluyorlar.
