Cinsiyetçi Söylemler Bu Metinde Kullanılmıyor!
Dildeki cinsiyetçi söylemlere karşı geliştirdiğimiz Söylem Kontrolü Mekanizması ve kapsayıcı bir dile dair bilmek istediğiniz her şey…
Dil, cinsiyet ayrımcılığının yeniden üretildiği en güçlü araçlardan biri. Dünyanın yaygın konuşulan pek çok dilinde eşitlik ve kapsayıcılıktan uzak benzer kalıpları görürüz: Varsayılan dilbilgisel cinsiyet erildir, dişil isimler eril versiyonlardan türetilir, çoğu ifade toplum tarafından cinsiyetlere atfedilen basmakalıp rolleri öne çıkarır. Dahası bazı ifadeler hakaret, alay amaçlı kullanılırken (eksik etek, elinin hamuru vb.) övgü niteliğindeki bazı ifadeler spesifik bir cinsiyete işaret eder (işinin eri, adam gibi vb.).
İşte fark etmeden, üzerinde çok düşünmeden, belki de alışkanlıkla kullandığımız bu cinsiyetçi söylemler, statü ve güç dengesini bir cinsiyet lehine değiştiriyor. Var olan eşitsizlikleri besliyor, önyargıların varlığını güçlendiriyor, hatta düşüncelerimizi yönlendirebiliyor. Günlük hayatla sınırlı kalmadığı için iş yapış tarzımı etkiliyor, ekonomik-sosyal-toplumsal alanda özellikle kadınların görünürlüğünü azaltıyor. Çeşitlilik ve kapsayıcılık için pek çok şeyin yanı sıra dildeki önyargılarımızı da terk etmeliyiz.
Cinsiyetçi söylemler otomatik olarak düzeltiliyor
Peki dilde toplumsal cinsiyet eşitliğini nasıl sağlarız? Elbette bazı kelimeleri ‘gölgede bırakarak’. Zorlu Holding olarak Akıllı Hayat 2030 vizyonumuz doğrultusunda dilimizi cinsiyetçi söylem ve deyimlerden arındırmak üzere çalışıyoruz. “Eşit Bi’Hayat dilde başlar” şiarıyla oluşturduğumuz ‘Eşit Bi’ Hayat Sözlüğünün’ ardından bu kez de kurum içi yazışmalarımızı mercek altına alıyoruz.
Bu yazışmalarda daha kapsayıcı bir dili hâkim kılmak amacıyla Söylem Kontrolü Mekanizması’nı kullanıyoruz. Böylece tüm Office programlarında geçen cinsiyetçi söylemleri otomatik olarak düzeltiyoruz. Dilde ayrımcılık yaratan ifadelere karşılık eşit bir dil yaratmak için çalışanlarımıza yol gösteriyoruz. Toplumsal cinsiyet eşitliği konusundaki farkındalığımızı söylemlerimize yansıtmayı önemsiyoruz. Bu alanda etkin bir kurumsal liderlikle paydaşlarımıza ve iş dünyasına örnek olmaya çalışıyoruz.
Daha iyi bir dünya için çeşitlilik ve kapsayıcılık
Cinsiyetçi söylemlerin terk edilmesi bireysel ve kurumsal farkındalık kadar kolektif bir çabayı da gerektiriyor. Küresel ödev listemiz diyebileceğimiz Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları; ayrımcılığa dayalı yasaların, politikaların ve uygulamaların ortadan kaldırılmasını ve eşitsizliklerin azaltılmasını öngörüyor. Evrensel anlamda her bir bireyi sosyal, politik ve ekonomik açıdan içermeyi vaat ediyor. (Amaç 10: Eşitsizliklerin Azaltılması). Üstelik her yıl bu amacı vurguladığımız bir günümüz bile var: 21 Mayıs Diyalog ve Kalkınma için Dünya Kültürel Çeşitlilik Günü. Bu özel gün bir yandan diyalogun önemine dikkat çekerken bir yandan da şu mesajı veriyor: Daha huzurlu, eşit, adil, ilerlemeye açık bir dünya ancak çeşitlilik ve kapsayıcılıkla mümkün. İşte bu eşitlik ve adalet de önce dilimizde başlıyor. Eşit bir dil çok daha zengin, yetkin ve yenilikçi bir dünyanın anahtarı.
