Dünyaya Faydalı Şirketler (Benefit Corporations) Ne Anlama Geliyor?

B Corp şirketler ve detayları!

Gezegene kötü davranırsak, ekosistemini hiç düşünmeden hareket edersek, onunla beraber kendimizi de yok ederiz değil mi? Bugün bunun olumsuz sonuçlarını yakından yaşıyoruz; yangınlar, seller, her gün daha da ısınan hava vb. karşılaştığımız sorunlar. İnsan olarak yeryüzündeki faaliyetlerimizin sorumluluğunu almanın zamanı geldi, değil mi? 

Fakat günümüzde sadece bireysel yaşamlarımızda topluma ve çevreye karşı “iyi” olmamız yetmiyor ne yazık ki. Geniş çaplı bir “iyileşme” hali için, şirketlerin iş modellerinde bir değişikliğe gitmelerine, toplumu ve çevreyi düşünerek iş yapış şekillerini yenilemelerine ihtiyaç duyuyoruz. Bugünün dünyasında şirketlerin sadece kaliteli ürünler sunmaları ve yasal sorumluluklarını yerine getirmeleri, onların iyi şirket olarak anılması için yeterli değil. Bu amaçla kendini yenilemek isteyen şirketler, iyi bir “kurumsal vatandaş” olarak, çevreye verdiği zararları minimuma indiriyor, üretirken toplumsal değer yaratıyor. Bu bakış açısıyla hareket eden şirketlerin günümüzde bir adı var: Benefit Corporations (Dünyaya Faydalı Şirketler). 

Kâr amacı gütmeyen kuruluş B Lab tarafından yürütülen “B Corp”, şirketlerde; gelir dağılımı eşitsizliği, iklim değişikliği, COVID-19 salgını karşısında yaşanan yoksullaşma, etnik ayrımcılık gibi sıklıkla yaşanan, “varlık öncelikli” bir iş anlayışının ötesine geçmeyi öneriyor. B Corp’lar, yalnızca yöneticilerin ve hissedarların tüm ihtiyaçlarını karşılamak için değil, çalışanlara ve topluma faydası dokunan faaliyetlerle öne çıkıyor. B Corp’un tüm iş dünyasına önerdiği iş modeli ise: “Üretirken toplumsal katkı sağlamak”. 

B Corp’un kriterlerine girmeden önce, şirketlere B Corp sertifikasını veren B Lab’in nasıl kurulduğuna bakalım. 

B Lab nasıl kuruldu?

Stanford Üniversitesi’ndeki öğrencilik yıllarında tanışan Jay Coen Gilbert, Bart Houlahan ve Andrew Kassoy tarafından başlatılan B Corp hareketi, yeni bir iş modelini tüm dünyaya önermek için 2006 yılında kâr amacı gütmeden kuruldu.

B Corp, paydaşına değer veren ve onun çıkarlarını gözeten şirketlerden oluşan büyük bir ağ. B Lab’in önerdiği bu modeli benimseyen dünyanın dört bir yanından binlerce şirket; B Lab’in ağına katılabilmek için kapsamlı bir değerlendirmeden geçiyor ve değerlendirme sonucunda B Corp sertifikası almaya hak kazanılıyor.

B Corp Sertifikası nasıl alınıyor?

B Lab, bu küresel ağın bir parçası olarak konumlanmak ve “B Corp” sertifikalı olmak isteyen şirketler, sosyal ve çevresel etkileri tüm boyutlarıyla analiz eden, şirketin iş modelini değerlendiren “B Etki Değerlendirilmesi” adı verilen bir denetimden geçiriyor. 

Sertifika alabilmek için ilgili şirketin B Etki Değerlendirmesinde 200 üzerinden minimum 80 puan alması gerekiyor. Bu değerlendirme; şirketin sektörüne, büyüklüğüne, piyasaya göre özelleştirmiş sorulardan oluşuyor. Ayrıca yönetişim, çalışanlar, tüketiciler, toplum ve çevre olarak beş alanda kapsamlı sorular soruyor. Tabii ki iş sadece soru cevaplamakla bitmiyor; B Lab, bu cevapların doğruluğunun kanıtlanmasını da talep ediyor. 

Bu aşamadan sonra şirketlerin, topluma ve dünyaya katkı sağlamayı taahhüt ettikleri B Corp Karşılıklı Bağımlılık Bildirgesi’ni de imzalamaları gerekiyor. İmza kapsamında, “fayda odaklı” bir şirket olarak yeniden organize olması ve paydaşlarının çıkarlarını hukuki olarak korumaya alması şart koşuluyor. İmzalanan kapsamlı bildirgenin genel kriterlerini şu 4 madde ile özetleyebiliriz:

• Paydaşların değer yaratabilmesi için çalışmaları belirlenen doğrultusunda değiştirmek, yenilemek.
• Taahhütlere bağlılık ve şeffaf değerlendirmelere açık olmak.
• Kolektif hareket için iş birlikleri kurmak.
• Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları’ndan (SKA) en az 3 tanesini kurumsal misyona eklemek. 

B Corp’lar hakkında genel bilgi verdikten sonra, B Corp’ların sıklıkla merak edilen özelliklerini özet olarak sıralayalım. 

B Corp’lar neyi farklı yapıyor?

B Corp’lar içinde yaşadığımız dünyanın kaynaklarının sınırlı olduğunun bilincinde olan; yatırımlarını, hedeflerini ve vizyonlarını bu bağlamda şekillendiren, faaliyetlerini etik ve ekolojik sorumluluklarla sürdürdüğünün garantisini veren şirketlerdir. Kapsayıcı iş modelleri dünyaya örnek oluşturur. 

B Corp’un amacı ne?

Uluslararası bir oluşum olan B Corp hareketi, piyasada başarı kriterlerini yeniden tanımlayarak, küresel ekonomiyi herkes için değer yaratacak biçimde şekillendirmeyi amaçlayan şirketlerden oluşuyor. Şirketlerin kendilerine yeten sürdürülebilir bir ekonomi içerisinde ilerlemesini amaçlayan B Corp, paydaş ekonomisini teşvik eden küresel bir iş ağı. İyi olanı amaçlayan bu şirketler, toplumsal pozitif etki yaratmaya odaklanıyor, iyi ürün, şeffaflık, çevre duyarlılığı, istihdamdaki kadın sayısının artması ve çalışan mutluluğu gibi birçok konuyu ön plana çıkarıyor.

Üye şirketler iş dünyasında öne çıkıyor

En yüksek ve kapsamlı sürdürülebilirlik standartlarına sahip şirket olduklarını garantileyen B Corp sertifikalı şirketler, sürdürülebilir kârlılığı gözeten, çevresel ve sosyal sorunlara çözüm arayan, kapsamlı bir sorumluluk bilinciyle iş dünyasının öne çıkan liderleri arasında yer alıyor. Bu uluslararası topluluğa katılan şirketler, tüketici/müşteri nezdinde daha güvenilir bir itibar kazanıyor.

Yatırımcıların tercihi B Corp şirketler oluyor

Günümüzde, toplumsal etkisi yüksek, etik değerlerden ayrılmadan büyüyebilen, değer yaratan küçük veya orta ölçekteki şirketler, yatırımcıların destek olmayı tercih ettiği kurumlar arasında yer alıyor. Kurumsal yönetim, sürdürülebilirlik endeksi, çevresel, sosyal ve kurumsal yönetim (ÇSY) yaklaşımları gibi “sorumlu yatırımcılık” değerleriyle yatırım çeken B Corp’lar, daha güçlü ve topluma yararlı bir şekilde büyüyebiliyor.

“B Etki Değerlendirmesi” ile performans yükseltiliyor

Her ne kadar sertifikalı şirket sayısı 4 bin civarında olsa da aslında Avrupa’da 30 binin, dünya genelinde ise 190 binin üzerinde şirket bu değerlendirmeyi kullanıyor. Şirketler, B Etki Değerlendirmesi sayesinde, performanslarını analiz ederek, gelişime açık noktalarını fark ediyor ve bu noktalarda iyileştirmeler yapıyor, hedefler koyuyor. Ayrıca diğer B Corp üyesi şirketlerle kendilerini kıyaslayıp, benzer sektörlerdeki rekabet değerlerini görebiliyorlar. Özellikle son iki yılda bu sertifikayı almak isteyen şirket sayısı %30 artmış durumda ve sadece 2020 yılında 600 şirket B Corp olmak için başvuruda bulundu. 

Çalışanların büyük çoğunluğu mutlu

Bu şirketlerdeki çalışanlar, temel haklarına ve emeklerine saygılı iş koşullarından memnun olmakla birlikte, bir amaç uğruna, çevreye ve topluma katkı sağladığının bilincinde olarak iş yapmaktan da oldukça mutlu. Bu şekilde hem iş performanslarını artırıyor hem de kendilerini geliştirecek motivasyona sahip oluyorlar.

Yetkin iş birlikleri kuruyorlar

B Corp’lar kendi aralarında iş birlikleri kurarak, birçok konuda tasarruf yapıyor ve farklı teknoloji, yetenek, deneyimlerin alışverişi sayesinde çok yönlü bir şekilde gelişebiliyorlar. Ayrıca Küresel B Corp ağı sayesinde, alanında uzman, güvenilir firmalardan hizmet alıyorlar.

Türkiye’deki B Corp’lar

Bugün itibarıyla Türkiye’de 6 adet B Corp şirketi faaliyet gösteriyor: 

Mikado Consulting: Eylül 2012’de sertifika aldı.

S360: Haziran 2014’te sertifika aldı. 

Taze Kuru: Mart 2016’da sertifika aldı.

Reflect Studio: Kasım 2019’da sertifika aldı.

ATÖLYE: Haziran 2021’de sertifika aldı.

Semtrio Sustainability Consulting: Haziran 2021’de sertifika aldı.

Sadece kârı değil, yarattıkları toplumsal etkiyi de ölçmek zorunda olan Dünyaya Faydalı Şirketler, küresel ekonomide yaptığımız her bir eylemin bir diğerimizi bağladığından hareketle, tüm şirketleri “insana odaklanan” bir vizyonu benimsemeye davet ediyor.

B Corp kriterlerine ve detaylı bilgiye ulaşmak için tıklayın.