Eşit Ücret İlkesine Neden İhtiyacımız Var?

Eşit işe eşit ücret ilkesi neden önemlidir? Toplumsal cinsiyet eşitliği açısından ne ifade eder?

Çalışma yaşamında istihdamdan sosyal haklara, fırsat eşitliğinden yönetici pozisyonlarında temsile kadar cinsiyete dair uçurumu görüyoruz. Bu adaletsizliklerden biri de ücret eşitsizliği. Ancak başlıktaki soruyu çözmek için öncelikle bu durumun neden ve ne kadar orantısız olduğunu odaklanmalıyız.

Yapılan araştırmalara göre Türkiye’de cinsiyete dayalı ücret farkı yüzde 15,6 düzeyinde. Bu fark, çalışma yaşamının başlarında düşük seyrederken (yüzde 3,8), 40’lı yaşlarda ciddi derecede kadınların aleyhine dönüyor (yüzde 25,9). Eğitim seviyesi düştükçe veya kayıt dışı çalışmada ücret farkı da büyüyor. Peki bu duruma neler yol açıyor?

Ücret eşitsizliğinin sebebi ne? Eşitlik neden önemli?

Kadınların tarihsel ve geleneksel olarak yüklenmek zorunda bırakıldıkları ev işleri, çocuk ve yaşlı bakımı gibi roller ekonomik hayata katılımı zorlaştırıyor. Ücretli bir işte çalışması halinde bile, bu tarz sorumluluklar yine kadına yüklendiği için aslında mesai hiç bitmiyor. Bu da çabuk yıpranmaya, yarı zamanlı çalışma mecburiyetine, hatta vaktinden önce iş hayatından kopmaya kadar varabiliyor. Kadınların aileye ait işletmelerde ücretsiz olarak çalıştırılması da yaygın olarak görülen bir durum.

Ayrıca bu gibi ‘yükümlülükler’ kadınların erkeklerle eşit eğitim almasını da engelleyebiliyor. Bu da çalışma yaşamında daha düşük düzeyde işlerle sınırlı tutulmalarına, aynı kariyer fırsatlarına erişememelerine neden olabiliyor. Terfi, yönetim kadrosuna geçiş gibi durumlar söz konusu olduğunda da kadınlar erkeklerle eşit şekilde değerlendirilmiyor, kadınlara daha az şans tanınıyor. Çok daha fazla kriteri sağlamak durumunda bırakılan kadınlar, bir şekilde bu bariyeri aşsa bile yine ayrımcı tutum nedeniyle eşit koşullarda çalışamıyor. Sağlık sigortası, mesai ücreti, ücretli izin gibi koşullardan yararlanma oranları da daha düşük seyrediyor.

Tüm bunların yanı sıra kadınları ev yaşamına ait gören; daha korunmaya muhtaç, daha donanımsız bulan kalıplaşmış cinsiyetçi düşünceler de bu eşitsizlikte rol oynuyor. O halde eşit işe eşit ücret ilkesi neden gerekli özetleyelim:

• Eşit ücret her şeyden önce temel bir insan hakkıdır. Bu hak, herhangi bir ayrım gözetmeksizin herkese tanınmalıdır.
• Ücrette adalet rekabeti, inovasyonu ve niteliği artırır. Kadınların gerçek potansiyelini de ortaya çıkarır.
• Kurumsal kapsayıcılığa katkı sağlar. Çalışanlar daha motive ve verimli hisseder.
• ‘Kadın işi’, ‘erkek işi’ şeklinde kalıplaşmış cinsiyetçi ayrışmaları ortadan kaldırır.
• Kadınların sıklıkla karşı karşıya kaldığı kayıt dışı istihdamla mücadele etmeyi kolaylaştırır. 
• Aile ekonomisini güçlendirir, toplumsal eşitliğe bir adım daha yaklaştırır.

Uluslararası Eşit Ücret Günü: 18 Eylül

Eşit değerde işe eşit ücretin sağlanmasına yönelik uzun süreli çabaları temsil eden bir gün olduğunu biliyor muydunuz? 2020 yılında ilk kez kutlanan 18 Eylül Uluslararası Eşit Ücret Günü konuyla ilgili farkındalık yaratmayı amaçlıyor.

Bu gün, kadınların ekonomik olarak güçlenmesindeki yavaş ilerleme, geleneksel olarak yüklendiği işlerin değersizleştirilmesi ve ücret eşitsizliğiyle mücadelede yaşanan zorluklar konusundaki derin endişeler sonucu 2019 yılında Birleşmiş Milletler Genel Kurulu tarafından ilan edildi.

Eşit ücrete ulaşmak, insan hakları ve cinsiyet eşitliği için önemli bir kilometre taşı. Küresel bir çabayı gerektiren bu konuda daha yapılacak çok iş var. Tam da bu nedenle, yani ayrımcılık nedeniyle kimsenin geride kalmamasını sağlamak için ücret adaleti de Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları kapsamında sayılıyor. İşgücü eşitliğinin sağlanması, ekonomik kaynaklar üzerinde eşit haklar tanınması, tüm kadınların ve kız çocuklarının ekonomik açıdan güçlendirilmesi 2030 yılına kadar hayata geçirilmesi gereken önceliklerden biri olarak kabul ediliyor. Sürdürülebilir bir kalkınma, daha iyi bir gelecek hayatın her alanındaki eşitlikten geçiyor!

Zorlu Holding ve grup şirketleri olarak, hayatın her alanında eşitliği sağlamak adına “Eşit Bi’Hayat Mümkün!” demeye devam ediyoruz.