Sosyal Hayata Eşit Katılım: WeWALK’un Öyküsü

Görme engelliler için üretilen dünya çapında ödüllü tasarım akıllı beyaz baston WeWALK’un ilham veren hikâyesi!

Her geçen gün daha fazla gelişen teknolojinin bizi şaşırtan araçlarına tanık oluyoruz. Günlük hayatta kullandığımız çoğu araç, ‘’akıllı’’ hale gelip, teknolojik özelliklerle donatılıyor, yaşamlarımızı daha da kolaylaştırıyor.

Dünya çapında yaklaşık 250 milyon görme engelli birey var ve bu kişilerin 50 milyonu bağımsız hareketlerine destek olmaları için geleneksel beyaz baston kullanıyor. Peki teknoloji her şeyi bu kadar dönüştürürken, görme engellilerin bağımsız hareketi için çok önemli bir yere sahip beyaz bastonlar neden hâlâ düz bir sopa olarak kalıyor?

Bu soruyu soran Türkiye’den üç girişimci, Zorlu Holding ve Vestel iş birliği ile görme engellilerin bağımsız hareketlerini iyileştiren, navigasyon teknolojisinden yararlanan akıllı bir baston geliştirdiler: WeWALK. Bu yeni akıllı beyaz baston, bel üzeri ve baş hizasındaki engelleri algılayıp kullanıcıyı uyarabiliyor, sesli navigasyon verebiliyor.

Bugün tam 59 ülkede kullanılan WeWALK, TIME dergisi tarafından 2019 yılının en iyi icatlarından birisi seçildi. Gelişim aşamasındayken Birleşmiş Milletler’in örnek gösterdiği bir proje oldu. Thomas Edison adına verilen Edison Ödülleri’nde Altın Ödül’ü ilk kez ülkemize getirdi. 30’dan fazla dilde, 300’ün üzerinde kaynakta haber oldu. Yıllar içerisinde oluşturduğu bilgi birikimini, teknolojisini, üretim altyapısını, tecrübeli kadrosunu, engellilerin sosyal hayata tam ve eşit anlamda katılımlarını sağlamak için kullanan Zorlu Holding ve Vestel’in, WeWALK ekibiyle birlikte gerçekleştirdikleri bu projenin başarı dolu öyküsünü anlattık.

WeWALK nasıl doğdu?

Diğer tüm başarılı girişimler gibi WeWALK da ilhamını gündelik hayatın içinden aldı. Projenin kurucu ortaklarından Kürşat Ceylan; bir gün, bir elinde valizi, diğer elinde bastonuyla, bir yandan da elindeki telefondan navigasyonu dinlemeyi çalışırken, bu karmaşanın ortasında sokaktaki bir tabelaya çarpmış ve görme engelli bir birey olarak gündelik hayatta sıklıkla yaşadığı bu sorunu nasıl çözebileceği üzerine ekip arkadaşlarıyla birlikte düşünmeye başladı. Ancak Ceylan bundan çok daha önce, görme engellilerin yaşamlarını kolaylaştıracak çalışmalara başladı. Boğaziçi Üniversitesi’ndeki öğrencilik yıllarında, Harvard, UC Berkeley, Columbia ve Torino Polytechnic gibi dünyadaki prestijli üniversitelerden öğrencilerin bulunduğu, Zorlu Holding’in de destekçisi olduğu sosyal inovasyon merkezi YGA(Young Guru Academy)’ya seçilen Ceylan; burada tanıştığı, WeWALK’un kurucu ekibini oluşturan Gökhan Meriçliler ve Sadık Ünlü ile birlikte görme engelliler için içeriklere sesli erişim, kapalı alanlarda navigasyon, sinemalarda sesli betimleme teknolojileri geliştirdi.

"WeWALK'a bir proje olarak, akıl hocam Emre Zorlu ile başlamıştık"

 

Kürşat Ceylan - WeWalk Kurucu Ortağı

WeWALK büyümeye başlıyor: Vestel Ventures ve Engelsiz Hackathon

Zorlu Holding’in umut veren girişimleri desteklemek için kurduğu Vestel Ventures, bugüne kadar WeWALK gibi pek çok sosyal etkisi yüksek girişime ayni ve nakdi destekler sağlayarak onları topluma kazandırdı. Yapay zekâ, nesnelerin interneti, enerji, akıllı şehircilik, ileri malzemeler ve sağlık sektörü gibi farklı alanlardaki girişimcilere yatırım yapan Vestel Ventures; 3D printer, aşı buzdolabı, biyoplastik, mobil ventilatör ve WeWalk akıllı baston gibi projelerin hayata geçmesi için büyük desteklerde bulundu ve Zorlu Holding Akıllı Hayat 2030 vizyonunun gelişmesine katkı sağladı.

2016 yılının sonlarında, BM Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları çerçevesinde, Vestel’in “Erişilebilirlik Projesi” kapsamında, görme engellilerin günlük ihtiyaçlarına somut çözümler sunmak üzere Young Guru Academy “YGA” ile birlikte gerçekleştirilen Engelsiz Hackathon’da tasarlanmaya başlayan WeWALK, Vestel’in Ar‑Ge, Ür‑Ge ve üretim desteğiyle hayata geçti. 

Vestel mühendisleri ve YGA gönüllüleri bir araya gelip, Birleşmiş Milletler’de projeyi anlatarak geniş çaplı takdir topladı. YGA’nın çift kanatlı gençler yaklaşımı ile Zorlu Grubu’nun sosyal sorumluluk ve inovasyonu birleştirme bakışı, Vestel-YGA iş birliğinin temel noktası oldu. Ürün oluşturmanın en önemli aşaması olan, ‘’ihtiyacı doğru anlamak ve en uygun çözümleri bulmak’’ açısından bu iş birliği sektöre de değerli kazanımlar kattı.

‘’Endüstriden son kullanıcıya değil, son kullanıcıların ihtiyaçlarını anlayarak tamamen onlara yardımcı olacak bir ürün tasarımı hedeflendi. Yani sektörde alışılmadık şekilde, son kullanıcıdan ürünleşmeye giden bir süreç oldu.’’

 

Vestel IoT, Bulut ve Otomasyondan Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Burak Savak

‘Zorlu’ ve başarılı üretim süreci

Vestel mühendisleri, WeWALK akıllı bastonlarının yazılım, donanım, tasarım değerinin artırılması ve cihaz üretiminin Vestel’de yapılması aşamalarına kadar tüm tasarım ve üretim süreçlerinde WeWalk ekibine tam desteklerini verdi. Bu sayede WeWALK cihazlarının engel algılama, telefona bağlanma ve farklı uygulamalarla (Navigasyon, Alexa sesli asistan, bluetooth entegrasyonu, kullanıcı uyarma vb.) entegre olma özellikleri kusursuz çalışmaya başladı. Vestel fabrikalarında üretilen WeWALK akıllı bastonlarının dünyaya ulaştırılması alanında ise Vestel Ticaret ekibi ilgi ile çalıştı. Süreç ilerlerken Zorlu Holding, WeWALK ekibinin CES gibi büyük fuarlara katılmasına; köklü iş ağı sayesinde çeşitli kurum, kuruluş ve çevreler ile tanışmasına vesile oldu. CES fuarında WeWALK büyük bir ilgi gördü ve uluslararası CNN haber kanalında 2 kez canlı yayına katıldı.

‘’Vestel Ventures ekibi olarak WeWALK kurucuları ile daha şirketleri bile kurulmamışken tanışmıştık. Zorlu Holding olarak fikir aşamasından, WeWALK cihazlarının üretilip satışa sunulduğu tüm süreçlerde, görme engellilerin sosyal hayata tam ve eşit anlamda katılımlarını sağlamak için WeWALK ekibi ile birlikte çalıştık.’’

 

Vestel Ventures Genel Müdürü Metin Salt

Vestel’in iş birliğinde olduğu, dünyanın büyük yarı iletken üreticileri ile görüşmeler yapıldı, içlerinden en optimumlardan bir yelpaze ile tasarımlara başlandı. MEMS algılayıcılar, dijital ses teknolojileri, ileriye dönük radyo standartlarındaki ilerlemeleri de kapsayacak çözümler ürüne dâhil edildi. Hekaton’da ilk oluşturulduğu halden üretilen son aşamaya gelene kadar Vestel-YGA ekiplerinin ortak çalışmasıyla pek çok test,  toplantı, değişiklik döngüsünden geçildi. Vestel’in tasarım yetkinliklerinin ve bilgi birikiminin ürünün gelişimini yönlendirdiği bir süreç oldu. Engel algılama fonksiyonu ultrasonik ses dalgaları ile yapıldı, algılayıcının ürün ile entegrasyonunda ortaya çıkan pek çok akustik ve fizik problemi bu köklü bilgi birikimiyle çözüldü. Yazılım, hem ürün üzerinde gömülü yazılım hem mobil tarafta SDK (Yazılım geliştirme kiti) olarak geliştirildi ve en başından beri bir açık platform olabilecek şekilde tasarlandı. Vestel’in dağıtık yazılım geliştirmedeki yetkinlikleri bu projede kullanıldı. Böylece ürünün 3 devrimsel özelliği (Engel algılama, telefonla entegrasyon, açık platform) tasarlanmış oldu.

‘’Vestel pek çok ilkin gerçekleştiricisi. DivX-DVD recorder, DVB-T2 Full HD karasal yayın alıcı kutu gibi dünyada ilk ve öncü ürünler tasarladı ve üretti. Yenilikçi iş birliği modeli olarak bir start-up ürününün her alanda desteklenmesi, iş süreçlerimize yabancı değildi.’’

 

Vestel IoT, Bulut ve Otomasyondan Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Burak Savak

İşte WeWALK’un ayırt edici özellikleri

WeWALK’un beyaz bastonu, görme engellilerin daha bağımsız ve güvenli bir biçimde hareket etmelerini sağlıyor ve görme engellilerinin herkesle ‘’eşit’’ şekilde toplumsal hayata katılmasını amaçlıyor. Bastonun öne çıkan üç özelliği:

Engelleri algılıyor: WeWALK’ta bulunan ultrasonik sensör, baş ve göğüs hizasındaki ağaç, direk, tabela gibi engelleri algılayıp kişiyi titreşim ile uyarıyor.

Telefona bağlanabiliyor: Bluetooth üzerinden akıllı telefonlardaki WeWALK uygulaması ile bağlantı kurulabiliyor, böylece yolda yürürken telefonu cepten çıkarmadan sesli navigasyon alınabiliyor. En önemlisi, yürürken iki elin birden dolu olma sorunu ortadan kalkıyor.

Entegrasyonlarla gelişiyor: Yazılım güncellemeleriyle geliştirilebilen WeWALK, her güncellemeyle yeni özellikler ediniyor. Güncel kafe, mağazalar; hangi toplu taşıma aracının ne zaman geleceği, konum, araçtan ne zaman inilmesi gerektiği gibi bilgiler doğrudan WeWALK üzerinden öğrenilebiliyor.

WeWALK’un Millî Eğitim Bakanlığı ile gerçekleştiği ‘’Birlikte Yürüyelim’’ Projesi 

Görme engelli öğrencilerin özgüvenli bireyler olarak yetişmeleri, sosyal hayata ve iş hayatına etkin olarak katılabilmeleri için, erken yaşta bağımsız hareket kabiliyeti kazanmaları önemli. Bu nedenle WeWALK ekibi, öğrencileri akıllı baston ile tanıştırarak, erken yaşta teknolojiyle içli dışlı olmalarını sağlamayı ve bağımsızca hareket etmelerini kolaylaştırmayı amaçlıyorlar.

Millî Eğitim Bakanlığı ile görüşerek ‘Birlikte Yürüyelim’ projesini başlatan ekip, bu yıl içerisinde bağışçıların desteğiyle 1000 görme engelli lise öğrencisine akıllı baston ulaştırmayı; 2 yıl içerisinde Türkiye’deki tüm görme engelli ortaokul ve lise öğrencilerine akıllı baston verebilmeyi hedefliyor.

Yurt dışında, özellikle ABD ve Avrupa’daki görme engelli okullarıyla da yakın bir ilişki içerisinde olan WeWALK ekibi, buralardaki görme engelli öğrencileri de akıllı bastonla buluşturmak için aktif bir şekilde çalışıyor.

Amazon tarafından "Yılın Girişimi" olarak seçildi

Amazon’un, Launchpad programı kapsamında düzenlediği Amazon Launchpad Innovation Awards’a seçilen WeWALK, geçtiğimiz ay 26 ülkeden 1800 girişimin önüne geçerek en başarılı 5 girişimin arasında yer almıştı. Finalist 4 girişimle birlikte 2 hafta süren halk oylamasına katılan WeWALK, "Startup of the Year" kategorisinin kazananı oldu ve 100 bin euroluk ödüle layık görüldü. Bununla birlikte, Amazon’un dünyadaki sayfalarında satış ve pazarlama desteği almaya da hak hazandı.

WeWALK’un dikkat çekici diğer başarıları ise şöyle:

• TIME dergisi tarafından 2019’un en önemli icatlarından biri seçildi.
• Ürünün tasarımı Mete Mordağ tarafından yapıldı. Daha önce Elon Musk’ın kazandığı, Thomas Edison'un onuruna verilen Edison Awards’ta Altın Ödülü Türkiye’ye getiren ilk girişim oldu. 
• Microsoft’un geleceğe yön veren teknolojiler için sunduğu “AI for Good”a seçilen tek Türk girişim oldu.
• 2019 yılında ABD’nin Las Vegas kentinde düzenlenen Consumer Electronics Show’a (CES) katılan WeWALK, evrensel çapta büyük ilgi gördü. 
• Forbes Dergisi tarafından “CES 2019’da Ziyaret Edilmesi Gereken 21 Girişim”den birisi oldu.
• WeWALK’un öyküsü CNN Belgeseli oldu, dünyanın çapında milyonlarca kişi tarafından izlendi.
• Microsoft’un Birleşik Krallık CEO’su Cindy Rose, Future Decoded’daki konuşmasında WeWALK’a yer verdi.
• 2020 yılında Fast Company tarafından, dünyayı değiştiren fikirler arasında gösterildi ve  “World Changing Ideas” ödülüne layık görüldü.
• 2021 yılında, Barselona’daki Mobile World Congress’de Impact Awards finalistlerinden biri oldu. 
• 30’dan farklı dilde, 300’den farklı haberde yer aldı. CNN, BBC, Forbes gibi önemli haber kaynaklarına ek olarak, 2021 yılında da Bloomberg, The Times, Reuters ve Nasdaq’da haber oldu. 
• Japonya’nın en önemli fuarlarından CEATEC’te Plug & Play tarafından en iyi start-up seçildi. Fuarda en çok ziyaret edilen 5 şirket arasında yer aldı.
• Tech 24 tarafından görme engelliler için en büyük teknoloji sağlayıcılarından biri olarak görüldü.
• Brooklyn Belediye Sarayı’nda Belediye Başkanı Eric Adams tanıtımını yaptı.

Şu anda yeni bir yatırım turuna çıkarak yerli ve yabancı yatırımcılara açık olan WeWALK’un dünyadaki farkındalığı da önemli bir noktaya gelmeye başladı. Özellikle Amerika ve Avrupa’da yakın zamandaki farklı projelerle daha da bilinmeyi ve Türkiye’yi en güzel şekilde temsil etmeyi hedefleyen proje, New York Manhattan’daki önemli reklam ekranlarında da boy göstererek kamusal alandaki bilinirliğini artırdı.

‘’WeWALK şu an 59 ülkeden binlerce kullanıcıya ulaştı. Dünyanın her yerinden ürünle ilgili çok güzel dönüşler alıyoruz ve her gün yeni hikâyelere tanık oluyoruz. Amerika’da bir kullanıcımızdan ‘WeWALK bana bağımsızlığımı kazandırdı’ sözünü duymak, görme yetisini iki yıl önce kaybetmiş İrlandalı bir öğretmenin ‘Özgüvenimi kaybetmiştim, WeWALK ile tekrar sosyal hayatın içerisinde yer alabiliyorum.’ demesini işitmek veya Türkiye’deki binlerce görme engelli öğrencinin WeWALK’un her yeni geliştirilen özelliğinde nasıl heyecanlandığını görmek bizi çok mutlu ediyor.’’ 

 

Kürşat Ceylan, Gökhan Meriçliler ve Sadık Ünlü

WeWALK yeni geliştirdiği özelliklerle akıllı şehircilik ve ulaşım çözümlerine entegre olmaya ve yapay zekâ teknolojisini etkin şekilde kullanmaya başladı. Proje, şehirlerin erişilebilirlik endeksini belirleme ya da görme engellilere bağımsız hareket eğitiminin geliştirilmesi gibi önemli konulardaki farklı açılımlarla önümüzdeki günlerde de varlığını sürdürecek. ‘’Toplumsal hayata eşit katılım’’ amacını taşıyan bu proje ile görme engellilerin yaşamı değişim değil, dönüşüm geçirecek. 

Zorlu Holding olarak, Akıllı Hayat 2030 vizyonumuz kapsamında, içinde yer aldığımız ekosistemi dönüştürmek için çalışıyoruz. Kültürel, toplumsal, ekonomik ve çevresel sorunlara hep birlikte yenilikçi çözümler üretmeyi; bu şekilde toplumsal yenileşmeyi ve gelişmeyi hızlandırmayı hedefliyoruz. Teknolojinin sosyal inovasyondaki artan rolünü önemsiyoruz. Dönüşümün en etkili ve en kısa sürede, teknoloji sayesinde yayılabileceğini savunuyoruz. Sosyal etkisi büyük olan girişimlere destek oluyor, Vestel Ventures ile hayatı kolaylaştıran ve herkes için daha eşit yaşam koşullarını destekleyen teknolojilere yatırım yapıyoruz.