Sürdürülebilir Geleceğin Anahtarı: Nitelikli Eğitim
Sürdürülebilir geleceğin anahtarı olan nitelikli eğitim odağında belirlenen hedefler neler, nitelikli eğitim beraberinde neler getirecek?
Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları’nın 4. maddesi olan nitelikli eğitim; yoksulluk döngüsünün kırılmasına, eşitsizliğin azaltılmasına, hoşgörü ile barışın desteklenmesine olanak tanıyan ve tüm sürdürülebilirlik ilkeleriyle kesişen oldukça önemli bir başlık. Bir eğitim-öğretim yılını geride bıraktığımız, Yükseköğretim Kurumları Sınavı’nın (YKS) sonuçlarının açıklandığı şu günlerde gelin, eğitimde eşitlik ve kalitenin sürdürülebilir bir şekilde yakalanmasının önünü açan nitelikli eğitim konusunda hedefler ve dünyadaki mevcut durum neler, bir bakalım.
2030 için Belirlenen Hedefler Neler?
UNDP Türkiye’nin Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları’nı paylaştığı kureselamaclar.org sitesinde nitelikli eğitim maddesinin amacının şöyle açıklandığını görüyoruz: “Kapsayıcı ve hakkaniyete dayanan nitelikli eğitimi sağlamak ve herkes için yaşam boyu öğrenim fırsatlarını teşvik etmek.”
Nitelikli eğitim başlığında 2030 hedefleri ise şöyle sıralanıyor:
-2030’a kadar bütün kız ve erkek çocuklarının ücretsiz, hakkaniyetli ve kaliteli bir ilköğretim ve ortaöğretimi tamamlamalarının ve böylece ilgili ve etkili öğrenme çıktılarının elde edilmesinin sağlanması,
-Bütün kız ve erkek çocuklarının onları ilköğretime hazır hale getirecek kaliteli okul öncesi eğitimine erişimlerinin güvence altına alınması,
-Bütün kadın ve erkeklerin erişilebilir ve kaliteli teknik eğitim, mesleki eğitim ve üniversiteyi kapsayan yüksek öğretime eşit biçimde erişimlerinin sağlanması,
-İstihdam, insana yakışır işlerde çalışma ve girişimciliğe yönelik teknik ve mesleki becerileri de kapsayan ilgili becerilere sahip gençlerin ve yetişkinlerin sayısının önemli ölçüde artırılması,
-Eğitim alanındaki toplumsal cinsiyet eşitsizliklerinin ortadan kaldırılması ve engelliler, yerliler ve kırılgan durumdaki çocuklar dâhil, kırılgan insanların her düzeyde eğitim ve mesleki eğitime eşit biçimde erişimlerinin sağlanması,
-Bütün gençlerin ve hem kadın hem de erkek olmak üzere yetişkinlerin büyük bir bölümünün okuryazar olmasının ve matematiksel beceriler kazanmasının güvence altına alınması,
-Sürdürülebilir kalkınma ve sürdürülebilir yaşam tarzları için eğitim, insan hakları, toplumsal cinsiyet eşitliği, barış ve şiddete başvurmama kültürünün geliştirilmesi, dünya vatandaşlığı ve kültürel çeşitliliğin ve kültürün sürdürülebilir kalkınmaya katkısının takdiri yoluyla bütün öğrenciler tarafından sürdürülebilir kalkınmanın ilerletilmesi için gereken bilgi ve becerinin kazanımının sağlanması,
-Çocuklara, engellilere, toplumsal cinsiyet eşitliğine duyarlı eğitim olanaklarının yaratılması ve geliştirilmesi ve herkes için güvenli, şiddete dayalı olmayan, kapsayıcı ve etkili öğrenme ortamlarının oluşturulması,
-En az gelişmiş ülkeler, gelişmekte olan küçük ada devletleri ve Afrika ülkeleri başta olmak üzere gelişmekte olan ülkelere, gelişmiş ve diğer gelişmekte olan ülkelerdeki mesleki eğitim programlarını ve bilgi ve iletişim teknolojileri programlarını, teknik programları, mühendislik programlarını ve bilimsel programları kapsayan yüksek öğrenim programlarına kayıt olanağı sunan bursların sayısının küresel olarak önemli ölçüde artırılması,
-Özellikle en az gelişmiş ülkeler ve gelişmekte olan küçük ada devletleri başta olmak üzere gelişmekte olan ülkelerdeki öğretmen eğitimi için uluslararası işbirliğinin sağlanması aracılığıyla nitelikli öğretmen tedarikinin önemli ölçüde artırılması.
Nitelikli Eğitim Beraberinde Neler Getirecek?
Nitelikli eğitim, Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları’nın birçok başlığında hedefe ulaşılmasına olanak sağlayacak bir anahtar özelliği taşıyor. Nitelikli eğitimin beraberinde neler getireceğini şöyle sıralamak mümkün:
- Ekonomik ve sosyal refah seviyesini artırır.
- Yoksulluk döngüsünden çıkılmasına yardımcı olur.
- Eşitsizliklerin azaltılmasını ve cinsiyet eşitliğinin sağlanmasını destekler.
- İnsanlar arasındaki hoşgörünün gelişmesine ve daha barışçıl toplumlar yaratılmasına katkıda bulunur.
Gelin şimdi biraz da dünyadaki “mevcut durum” üzerine bilgi alalım.
Herkes için nitelikli eğitimin sağlanması yolunda atılması gereken acil adımlar var. Alınmadığı takdirde 2030 yılına kadar, dünya geneli düşünülerek ortaya konulmuş nitelikli eğitim hedefine yalnızca 6 ülkeden 1 tanesi ulaşabilecek. Tahmini 84 milyon çocuk ve genç okuldan uzak kalacak. Yaklaşık 300 milyon öğrenci de temel matematik ve okuma-yazma becerilerine sahip olamayacak.
Mevcut durumda, 79 düşük ve alt orta gelirli ülke, nitelikli eğitim için belirlenen 2030 hedefine ulaşmak için 97 milyar dolarlık ortalama yıllık finansman açığıyla karşı karşıya. Öte yandan dünyanın tüm bölgelerinde ciddi öğretmen açığı da devam ediyor. 2030 hedeflerine ulaşmak için küresel olarak 44 milyon ek öğretmene ihtiyaç var.
Peki nitelikli eğitim başlığıyla ortaya konan hedeflere ulaşmak için atılması gereken öncelikli adımlar neler, gelin bir de buna bakalım.
Kalitenin artması: Öğrencilere kaliteli bir eğitim sağlanması, orta ve uzun vadede sürdürülebilir bir geri dönüş sağlayacaktır. Müfredatın güncellenmesi, öğretmenlerin eğitiminin iyileştirilmesi, öğretmenlerin ekonomik koşullarının belirli bir seviyeye çıkarılması, materyallerin modernleştirilmesi bu kapsamda hayata geçirilmesi gereken adımların başında geliyor.
Eşitlik ve erişimin sağlanması: Cinsiyet, yaşanılan coğrafya ve ekonomik koşullar sonucunda ortaya çıkan eşitsizlikler giderilmeli ve özellikle eğitime erişim konusunda sıkıntı çeken çocukların da kaliteli eğitime ulaşmaları sağlanmalı.
Öğretmenlerin desteklenmesi: Nitelikli eğitimin en kritik noktasında yer alan öğretmenlerin mesleki gelişimi için daha fazla kaynak ve fırsat sağlanmalı.
Dijital okuryazarlığın teşvik edilmesi: Çocukların ve gençlerin, koşulları sürekli yenilenen modern dünyaya uyum sağlamaları ve gerekli becerileri kazanmaları için gelişen dünyanın beraberinde getirdiği teknolojik yeniliklerin eğitimde kullanımının artırılması aracılığıyla dijital okuryazarlık teşvik edilmeli.
Fiziksel altyapı ve kaynakların geliştirilmesi: Modern ve güvenli eğitim ortamları yaratma adına okulların fiziksel altyapısı ve kaynakları geliştirilmeli.
Yaşam boyu öğrenme ortamının sağlanması: Yaşam boyu öğrenme fırsatları sağlanarak her yaştan bireyin gelişimine katkıda bulunulmalı. Mesleki eğitim, yeniden eğitim ve sürekli eğitim programları ile bu kapsam oluşturulmalı.
Küresel eğitim işbirliği: Eğitim alanında uluslararası işbirlikleri oluşturularak standartların dünyanın her yerinde yükseltilmesi sağlanmalı.
Nitelikli Eğitim Odaklandığımız Öncelikli Alanların Başında Geliyor
Zorlu Holding olarak, sürdürülebilir bir yaşamın en önemli koşulunun; dünya insanı olarak yetişmiş, gezegene ve topluma karşı sorumluluğu yüksek, duyarlı bireyler olduğunun farkındalığıyla çalışıyoruz. Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları’nı rehber alan Akıllı Hayat 2030 sürdürülebilirlik vizyonumuz doğrultusunda “nitelikli eğitim”, bu yaklaşımın yansıması olarak odaklandığımız öncelikli alanların başında geliyor. Geleceği şekillendirecek, ülkemizi ve dünyayı daha iyi noktaya taşıyacak gençlerin gelişimine katkı sağlama hedefiyle nitelikli eğitimi destekleyecek projelerin paydaşı oluyor, bu alandaki çalışmalara yatırımlar yapıyoruz. Bu yaklaşımla, 1999 yılında kurulan Mehmet Zorlu Vakfı çatısı altında “Kapsayıcı ve hakkaniyete dayanan nitelikli eğitimi sağlamak ve herkes için yaşam boyu öğrenim fırsatlarını teşvik etmek için çalışıyoruz.”
Eğitim burslarıyla her yıl ortalama 2 bin öğrenciyi destekliyor, geleceği inşa eden gençlerin yolculuklarına ortak oluyoruz. Bu kapsamda, bugüne kadar %40’ı ilköğretim ve lise, %60’ı ise üniversite öğrencilerinden oluşan yaklaşık 32 bini aşkın öğrenciye burs desteği verdik.
Hem Öğrenciler Hem de Öğretmenler için…
Gençlerin, içinde bulunduğumuz çağın gerekliliklerine uyum sağlaması ve 21. yüzyılın gerektirdiği yaşam becerileri ve adaptasyon yetkinliklerini kazanması için 9 yıldır MZV-MEF YetGen 21. Yüzyıl Yetkinlikleri Eğitim Programı’nı destekliyoruz. Program çerçevesinde, gençlerin sadece akademik, teknik ve profesyonel bilgiyle değil aynı zamanda 21. yüzyılın gerektirdiği beceri ve yetkinliklerle donanmalarına destek veriyoruz. Programın bitiminde Zorlu PSM’de düzenlenen Gençlik Zirvesi ile gençleri Türkiye’de alanında uzman isimler ve fikir önderleriyle buluşturuyor, onlara ilham vermeyi hedefliyoruz.
Mehmet Zorlu Vakfı aracılığıyla yeni nesilleri desteklerken onları yetiştirmede kritik öneme sahip öğretmenlere fayda sağlamak için çalışıyoruz. Gençleri geleceğe hazırlayan öğretmenlerin, öğrencilerine daha iyi yönderlik ve rehberlik edebilmesi ve bu sırada yeni dünyanın ihtiyaçlarına paralel yetkinliklerinin ve farkındalıklarının pekiştirilmesi amacıyla 2022 yılından bu yana Zorlu-MEF YetGen Öğretmen Eğitimi Programı’nı da destekliyoruz.
Bunun yanı sıra, nitelikli ve kaliteli eğitim ile başarılı ve öğrenmeyi seven öğrencilerin varlığının öğretmenlere bağlı olduğuna inanıyor, Bir Arada Yaşarız Eğitim ve Toplumsal Araştırmalar Vakfı, Aydın Doğan Vakfı, Enka Vakfı, Sabancı Vakfı ve Vehbi Koç Vakfı’nın bir araya geldiği Öğretmen Ağı projesi ile de öğretmenlerin gelişimini desteklemeyi amaçlıyoruz. “Öğretmenler adına değil öğretmenlerle birlikte” düşüncesiyle öğretmenlerin ihtiyaçlarına çözümler geliştiren Öğretmen Ağı, eğitim alanında ihtiyaç duyulan kaynakları birbirleriyle buluşturarak sürdürülebilir güçlenmeyi mümkün kılan bir topluluk oluştururken, öğretmenlerin kişisel ve mesleki gelişim yolculuklarına destek olmak için eğitimle ilgili vakıfların, sivil toplum kuruluşlarının, farklı disiplinlerden kişi ve kurumların işbirliği içinde ürettiği bir ortam yaratmayı hedefliyor. MZV olarak, aynı zamanda öğretmenlerin her gün karşılaştığı problemlere yaratıcı çözümler geliştirme becerilerini art pekiştirmeye yönelik düzenlenen Yaratıcı Özgüven Festivali’nin ana partneri olmaktan mutluluk duyuyoruz.
