Sürdürülebilirlik Gündeminden Öne Çıkan Başlıklar / Aralık 2023
İklim krizinin etkileriyle yaşanan son gelişmeler neler? Cevaplar yazımızda…
İklim değişikliği konusunda dünyada yaşanan son gelişmeler neler? Aralık ayının sürdürülebilirlik gündeminden derlediğimiz başlıklara gelin birlikte göz atalım.
“2050’ye Kadar Net Sıfıra Ulaşmak Şart!”
COP28 Başkanı Sultan Al Jaber, küresel ısınmayı 1,5 derece ile sınırlama konusunda fosil yakıtlardan çıkışı gerekli kılan bilimsel bir görüş birliğinin olmadığını öne sürmüştü. Bunun üzerine Roma Kulübü, fosil yakıt tartışmasına ilişkin Future Earth ve World Climate Research Programme ile ortak bir çalışma yayımladı.
2050’ye kadar net sıfır karbon emisyonu hedefine ulaşmak için gereken eylem konusunda belirsizliğe yer olmadığı vurgulanan metinde, “Her şey göz önüne alındığında, Paris Anlaşması’nın 1,5 derece hedefini ulaşılabilir tutmak için fosil yakıt kullanımının aşamalı olarak durdurulmasına doğru ilerlemek gerekiyor.” ifadeleri yer aldı.
Exeter Üniversitesi’nden Pierre Friedlingstein, Future Earth, İsveç ve Avrupa Uzay Ajansı’ndan Sophie Hebden, Future Earth’ten Daniel Ospina, Ludwig-Maximilians Üniversitesi’nden Julia Pongratz, PIK’ten Johan Rockström ve Hamburg Ünivesitesi’nden Detlef Stammer’in kaleme aldığı çalışmayı yüzün üzerinde bilim insanı imzaladı.
Tehlikeli Devrilme Noktalarının Eşiğine Geldik
Devrilme noktası; yavaş yavaş biriken olguların bir anda çok daha büyük bir etkiye yol açması ve normal şartlarda çok seyrek görülen bir şeyin, şartlar değiştiği için çok sık görülmeye başlaması olarak tanımlanıyor. Yani kısaca iklim sistemlerinin artık kendi kendini yenileyebilecek güçte olmayacağı bir dönemi ifade ediyor. Bugüne kadar yapılmış en kapsamlı değerlendirme olarak kabul edilen Küresel Devrilme Noktaları Raporu’na göre; “her zamanki gibi iş yapmak artık mümkün değil.”
Küresel ısınma, 1,5 dereceyi aşma yolunda ilerliyor. Bu durumun büyük buz tabakalarının çökmesi ve sıcak su mercan resiflerinin yaygın ölümleri de dahil olmak üzere en az beş yeryüzü sisteminin devrilme noktasını tetiklemesi muhtemel. Öte yandan devrilme noktaları çoğaldıkça bazı temel ürünlerin yetiştirilme kapasitelerinin küresel ölçekte düşmesi de ihtimaller arasında yer alıyor.
Bezos Earth Fund ve Exeter Üniversitesi’nin ortak çalışmasıyla 200’den fazla araştırmacının yer aldığı uluslararası bir ekip tarafından hazırlanan rapor, devrilme noktalarını önlemek için altı temel tavsiye içeriyor:
- Fosil yakıtları ve arazi kullanımı emisyonlarını 2050’den çok daha önce durdurmak,
- Eşitsizlikleri göz önüne alarak uyum ve “kayıp ve zarar” yönetişimini güçlendirmek,
- Devrilme noktaları verilerini Küresel Durum Değerlendirmesi raporuna ve Ulusal Katkı Beyanları’na (NDC) dahil etmek,
- Olumlu devrilme noktalarını tetiklemek için politikaları koordine etmek,
- Devrilme noktalarına ilişkin acil olarak küresel bir zirve düzenlemek,
- Devrilme noktaları hakkındaki bilgileri derinleştirmek.
Feminist İklim Adaleti Çağrısı
Birleşmiş Milletler Kadın Birimi (UN Women), Feminist İklim Adaleti: Eylem Çerçevesi Raporu’nu açıkladı. Rapora göre, iklim değişikliği 2050 yılına gelindiğinde 158 milyondan fazla kadın ve kız çocuğunu yoksulluğa, 236 milyon kadar kadını ise açlığa sürükleyecek. İklim krizi, kadınları, mültecileri ve diğer dışlanmış grupları hedef alan dışlayıcı, hak karşıtı siyasi söylem bağlamında artan çatışmaları ve zorunlu göçü de körüklüyor.
Feminist İklim Adaleti yaklaşımı, dört temel alana odaklanıyor:
- Kadın haklarını, emeğini ve bilgisini tanımak
- Ekonomik kaynakların yeniden dağıtılması
- Kadınların sesinin temsili
- Eşitsizliklerin ve tarihsel adaletsizliklerin onarılması
Rapora ilişkin konuşan UN Women Kıdemli Politika Uzmanı ve Feminist İklim Adaleti Raporu’nun baş yazarı Laura Turquet, kadın örgütlerinin iklim değişikliğinin ön saflarında hayati önem taşıyan çalışmalar yapabilmesi için ihtiyaç duydukları finansmandan mahrum kaldıklarını belirtti. Bunun değişmesinin, toplumsal cinsiyet eşitliği ve finansman konularının bir araya getirilmesinin önemini vurguladı.
Açlıkla Mücadele İçin Yol Haritası
İklim krizi nedeniyle küresel gıdanın üçte birinin risk altında olabileceği öngörülüyor. Öte yandan tarım ve hayvancılık faaliyetleri, küresel karbon emisyonlarının yaklaşık %10’una doğrudan neden oluyor. Bu noktada Birleşmiş Milletler, iklim değişikliğiyle mücadele kapsamında gıda ve tarım sistemlerini geliştirecek yol haritasının ilk bölümünü açıkladı.
Çalışmada 2030’a kadar besi hayvanlarından kaynaklanan metan emisyonlarının %25 azaltılması, dünyadaki tüm balıkçılığın sürdürülebilir bir şekilde yönetilmesi, herkes için güvenli ve uygun fiyatlı içme suyu sağlanması ve gıda atıklarının yarıya indirilmesi amaçlanıyor.
Yol haritasının tamamının, gelecek iki COP iklim zirvesinde belirlenmesi ve 2025 ile 2050 arasında karşılanması gereken 20 ana hedefe eklenmesi planlanıyor.
