Sürdürülebilirlik Gündeminden Öne Çıkan Başlıklar / Mart 2024

Sürdürülebilirlik hayatın her alanında “elzem” bir yaklaşım haline geldi. Peki, geçtiğimiz mart ayında dünyanın ve Türkiye’nin sürdürülebilirlik gündeminde neler vardı, gelin birlikte bakalım. 

Karbon Emisyonları 2023’te Rekor Seviyeye Ulaştı 

Uluslararası Enerji Ajansı (IEA), “CO2 Emisyonları 2023” raporunu yayımladı. Rapora göre, karbondioksit emisyonları, Paris Anlaşması’nda belirlenen küresel iklim hedeflerine ulaşmak için, hızlı bir şekilde düşmek yerine yeni bir rekor seviyeye ulaştı. IEA analizi, enerjiden kaynaklanan küresel emisyonların 2023 yılında 410 milyon ton yükseldiğini ortaya koydu. Bu yükselme ile birlikte küresel emisyonlar, %1,1 artışla 37,4 milyar ton seviyesine geldi.  

Rapor; rüzgâr enerjisi, güneş enerjisi ve elektrikli araçlar gibi temiz teknolojilerdeki küresel genişlemelerin, 2022 yılındaki %1,3’lük emisyon artışının sınırlandırılmasına yardımcı olduğunun altını çiziyor. Fakat yine rapora göre, Çin ekonomisinin yeniden canlanması, havacılık sektöründeki toparlanma ve aşırı kuraklık nedeniyle hidroelektrik üretimindeki düşüş gibi nedenler genel bir artışa yol açtı. Hidroelektrik üretimindeki küresel düşüş, emisyon artışının yaklaşık %40’ını temsil eden 170 milyon ton karbondioksitten tek başına sorumlu. IEA’ya göre, bu etki olmasaydı 2023 yılında küresel elektrik sektörünün emisyonları düşecekti. 

Raporun tamamına ve daha detaylı bilgilere buradan ulaşabilirsiniz.  

AB Ülkeleri 2035’e Kadar Fosil Yakıtsız Elektriğe Ulaşabilir 

Bir sivil toplum kuruluşu olan Fosil Yakıtların Ötesi’nin (Beyond Fossil Fuels) yayımladığı analize göre, 10 Avrupa Birliği (AB) ülkesi, 2035’e kadar veya daha erken bir tarihte elektrik sisteminden fosil yakıtları tamamen arındıracak. Bu ülkelerin, AB’nin elektrik üretim kapasitesinin %60’ından fazlasını oluşturan; Avusturya, Danimarka, Litvanya, Lüksemburg, Belçika, Fransa, Almanya, Yunanistan, İtalya ve Hollanda olduğunu söyleyelim. “Hükümetlerin 2035 Taahhüt Sayacı” isimli çalışmanın gösterdiği üzere; Avusturya, Danimarka, Litvanya ve Lüksemburg kömür ve gazı, yenilenebilir enerji kaynaklarıyla değiştirmeyi net bir şekilde taahhüt etti. Belçika, Fransa, Almanya, Yunanistan, İtalya ve Hollanda da taahhütte bulundu. Fakat bu 6 ülkeden gelen taahhütler için “yetersiz” yorumu yapılıyor. Bunun nedeni, bu ülkelerin fosil yakıtları elektrik sektöründen çıkarma konusunda yeterince açık olmamaları veya yanlış elektrik üretim teknolojilerine güvenmeleri. Fosil Yakıtların Ötesi Kampanyacısı Tara Connolly, birçok Avrupa hükümetinin 2035 bazlı bu taahhütlerinin fosilsiz bir çağ başlatma arzusu bakımından cesaret verici olduğunu vurguluyor.  

Analizin tamamına buradan ulaşabilirsiniz.  

AB, Ekokırımı Uluslararası Suç Olarak Tanıdı 

“Çevreye ağır ve geniş çapta ya da ağır ve uzun vadeli bir biçimde zarara yol açması ihtimalinin bilincinde olarak yasa dışı veya keyfi olarak işlenen fiiller” olarak tanımlanan ekokırımı, “en ciddi evrensel suç” kabul eden ilk uluslararası birlik Avrupa Birliği (AB) oldu. Avrupa Parlamentosu’nda yapılan oylamada yasa, ezici bir çoğunlukla kabul edildi. 499 oy yasanın lehinde kullanılırken 100 oy aleyhte gerçekleşti. 23 üye ise çekimser kaldı. Üye devletler önümüzdeki 2 yıl içerisinde bu kararı ulusal kanunlarına dahil etmek zorundalar. 

Fransız avukat ve Yeşiller/Avrupa Özgür İttifakı grubunun AP üyesi Marie Toussaint, “dünyanın bu konudaki en iddialı yasalarından biri” olarak tanımladığı yasanın kabul edilmesini, “Avrupa tarihinde yeni bir sayfa açılıyor” şeklinde yorumluyor. Toussaint, bu kabulün “Avrupa’da çok önemli ve acil olan çevresel cezasızlığın sona erdirilmesi” anlamına geldiğini ifade ediyor.  

Haberin ayrıntılarına buradan ulaşabilirsiniz. 

Küresel Metan Emisyonları 2030’a Kadar %75 Azaltılmalı 

Uluslararası Enerji Ajansı’nın (IEA) Küresel Metan Takipçisi ölçümlerinin son güncellemesine göre, enerji sektöründen kaynaklanan metan emisyonları 2023 yılında rekor seviyeye yakın seyretti. IEA analizi, fosil yakıtların üretimi ve kullanımının 2022 yılına kıyasla, küçük bir artışla, 2023 yılında 120 milyon tona yakın metan emisyonuna yol açtığını söylüyor. Yine analize göre, Paris Anlaşması’nın temel hedeflerinden biri olan küresel ısınmanın 1,5 derece ile sınırlandırılması için fosil yakıtlardan kaynaklanan metan emisyonlarının 2030’a kadar %75 oranında azalması gerekiyor.  

Ancak son dönemlerde ortaya konulan politika ve düzenlemelere ek olarak COP28 İklim Zirvesi’nde verilen yeni taahhütler, bu emisyonları kısa süre içinde azaltma potansiyelinin var olduğunu ortaya koyuyor. IEA İcra Direktörü Fatih Birol, “İyi bilinen politikalar ve mevcut teknolojiler fosil yakıtlardan kaynaklanan metan emisyonlarını önemli bir ölçüde azaltabilir” diyor. 

Çalışmanın tamamına buradan ulaşabilirsiniz.