Eşit Bi’Hayat Senaryoda Kalmasın!
Kültür-sanatta kadının temsili nasıl? İKSV toplumsal cinsiyet eşitliği ve kadının güçlenmesi adına neler yapıyor?
Eşit Bi’Hayat Senaryoda Kalmasın!
Kadın sanatçılara ait eserlerin, en bilinen müze ve galerilerdeki sanatın sadece yüzde 7'sini oluşturduğunu biliyor muydunuz? Veya 2022 Oscar'larında oyunculuk dışı 18 kategoride aday gösterilen 205 kişiden sadece 55'inin (yüzde 27) kadın olduğunu? Sanat, hayatın ve toplumun tasviridir. Ekonomik, sosyal, toplumsal açıdan cinsiyet eşitsizliğini deneyimliyorsak bu çerçeve de eksik kalır. Fakat sanatta her geçen gün kapsayıcılığı, çeşitliliği, kısacası toplumsal cinsiyet eşitliğini öne çıkaran adımlar atılıyor. Toplumda bir farkındalık yaratmaya gayret ediliyor. Örneğin Berlin Film Festivali en iyi oyuncu ödüllerindeki kadın-erkek ayrımını kaldırdı. Her yıl mart ayında 'edit-a-thon' (düzenleme maratonu) adlı etkinlikle Wikipedia’ya kadın sanatçılarla ilgili yeni içerikler giriliyor, var olanlar genişletiliyor.
Türkiye’nin kültür-sanat ekosistemindeki en önemli aktörlerden biri olan İstanbul Kültür Sanat Vakfı da (İKSV) toplumsal cinsiyet eşitliğinin sağlanması için mücadele edenlerden. İstanbul Film Festivali’ndeki ‘Çiçek İstemez’ (No More Flowers) bölümü bunun bir örneği. İsmini sinema yazarı Alin Taşçıyan’a borçlu olan bu seçki; kadın kahramanları, kendi yolunu çizen kadınların hikâyelerini bir araya getiriyor. Kadın temsilini ön plana çıkarıyor.
‘Çiçek İstemez’ ve daha fazlası…
İstanbul Film Festivali Direktörü Kerem Ayan, ‘Çiçek İstemez’in ortaya çıkışını şöyle özetliyor; “Toplumda cinsiyet eşitsizliğinin filmlerde de sıkça karşımıza çıkışını festivalde özel bir bölümle vurgulamak istedik. Kahramanı kadın olan, kadınların hikâyelerini işleyen filmleri bölüme dahil ediyoruz. İKSV olarak cinsiyet eşitliğine ve toplumun her alanında eşit temsile önem veriyoruz.”
İKSV’nin toplumsal cinsiyet eşitliğinin sağlanması ve kadının güçlenmesi için yaptıkları bununla sınırlı değil. Kerem Ayan’dan dinleyelim; “İKSV’nin Kültür Politikaları Çalışmaları kapsamında hazırladığı ‘Kültür-Sanat Dünyasında Toplumsal Cinsiyet’ başlıklı rapor henüz yayımlandı, bu rapora paralel çok yakın zamanda bir politika metni hazırlandı. İstanbul Müzik Festivali’nin 2018’den beri yürüttüğü ‘Yarının Kadın Yıldızları’ projesi, İstanbul Caz Festivali’nin müzik festivallerinde yüzde 50 cinsiyet dengesini gözeten Keychange programında yer alışı, sanatçı ve küratörlerinin yüzde 55’inin kadın olduğu İstanbul Bienali; İstanbul Tiyatro Festivali’nin ‘Bu İşte Bir Kadın Var’ bölümü ve İKSV Alt Kat’ta bu yıl ilk kez düzenlenen ve genç kadınların ve kız çocuklarının sanat yoluyla güçlenmesini amaçlayan WOWsers programı İKSV’nin yaklaşımının göstergeleri.”
‘Tüm sektörlerdeki kadınların günlük hayatlarını etkiliyor’
Kerem Ayan’a göre tıpkı diğer sektörlerde olduğu gibi sinemada da kadın temsiliyeti sorunlu. Bu eşitsizlik kamera yerleşimi ve ışıklandırmadan kamera arkasında fırsat eşitliğine kadar birçok alanda görülüyor. Hatta dünyada ve Türkiye’de benzer şekilde deneyimleniyor. Peki olumlu gelişmeler yok mu? Daha da önemlisi Kerem Ayan film sektöründe kadın temsiliyetini artırmanın neden bu kadar önemli olduğunu düşünüyor?
Yanıtı şöyle; “Son yıllarda Berlin Film Festivali başta olmak üzere birçok saygın festivalde eşitlik hassasiyetini gözlemleyebiliyoruz. Her geçen yıl sinema endüstrisinde etkin kadın sinema profesyonellerinin sayısının artışını gözlemliyoruz; bu artışın yansımasını da festival programında yer alan filmlerde görüyoruz. Son yıllardaki değişim ve dönüşümde film sektörünün ön planda olması, öncelikle hareketlerin bu sektörden çıkmış olması ve bu alandaki üretimlerin daha geniş kitlelere ulaşmasıyla ilgili; tam bu yüzden çalışan çalışmayan, tüm sektörlerdeki kadınların günlük hayatlarını da etkiliyor.”
Biz de Zorlu Holding olarak çeşitlilik ve kapsayıcılık odaklı yaklaşımımız doğrultusunda, “Eşit Bi’Hayat senaryoda kalmasın” diye kültür-sanat alanındaki toplumsal cinsiyet eşitliği çabalarına destek veriyoruz. İstanbul Film Festivali kapsamında 2020’de eşitlik, çeşitlilik, paylaşım, diyalog konularına odaklanan filmleri bir araya getiren ‘Çiçek İstemez’ seçkisine destek verdik. Festivale yüksek katkıda bulunan tema sponsoru olmayı sürdürüyoruz. Eşit Bi’Hayat için dilimize yerleşmiş cinsiyetçi söylem ve kalıplardan kaçınmamız gerektiğini her fırsatta vurguluyoruz. Çünkü biliyoruz ki Eşit Bi’Hayat kolektif çabamızla mümkün!
