Sıfır Atık Yönetiminde Şirketlerin Yol Haritası

Sıfır atık yönetim sistemi oluşturmak isteyen şirketler hangi adımları atmalı?

Çevre kirliliğinin ana nedenleri arasında atıklarımız geliyor. Çöpe gönderdiğimiz her bir atık gezegenimiz üzerinde daha fazla yük oluşturuyor. Dünyayı hızla kirleten üretim ve tüketim yöntemlerine karşı geliştirilen “sıfır atık” yaklaşımı ise bugün tüm dünyanın gündeminde. Hükümetlerden şirketlere, belediyelerden bireysel kullanıcılara kadar hepimiz sıfır atık konusundaki uygulamaları hayata geçirmek konusunda her geçen gün daha bilinçli hale geliyoruz.

Sıfır atık, israfın önlenmesi, kaynakların verimli kullanılması, atık oluşumunun önlenmesi, azaltılması ve atıkların geri kazanımını savunan bir yaklaşım olarak karşımıza çıkıyor. Daha temiz bir çevre için kaçınılmaz olan bu yaklaşımı hayata geçirmek hepimizin görevi. Ancak çıkarttığı atıkların boyutlarını göz önüne aldığımızda özellikle işletmelere büyük sorumluluğun düştüğü açık.

T.C. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, getirdiği yönetmelik kapsamında birçok kuruluşun hizmet verdiği yerleşke içerisinde Sıfır Atık Yönetim Sistemi kurmasını zorunlu tutuyor. Kamu kurumları, terminaller, eğitim kurumları, alıveriş merkezleri, hastaneler, büyük iş merkezleri, oteller ve restoranlar da bu kapsama dahil. Tüm bu saydığımız kuruluşların Sıfır Atık Yönetim Sistemi oluşturarak Bakanlıktan onaylı Sıfır Atık Belgesi’ni almaları gerekiyor.

Peki Sıfır Atık Yönetim Sistemi oluştururken işletmelerin atması gereken adımlar neler? Gelin şimdi bu aşamaları birlikte inceleyelim…

• Çalışma ekibinin oluşturulması:

Sıfır Atık Yönetim Sistemi’nin kurulması, uygulanması ve izlenmesindeki süreçlerden sorumlu olacak kişiler belirlenmelidir. Oluşturulacak çalışma ekibi konuyla ilgili bilgi akışını sağlayıp raporlama işlemlerini yürütmekle görevlendirilmelidir.

• Durum tespiti:

İşletmenin çıkardığı atıklar konusunda hangi aşamada olduğunu ve mevcut durumunu analiz etmesi gerekir. Atıkların kaynağı, türü, miktarı, atık biriktirme, toplama ve taşıma yöntemleri, geçici depolama alanları, atıkların teslim edileceği yerlere ilişkin bilgiler netleştirilmelidir.

• Planlama

Sıfır atık yönetimiyle ilgili gerçekleştirilecek uygulamaların zamanlamasını gösteren plan hazırlanmalıdır. İhtiyaçların belirlenmesi, konuyla ilgili verilecek eğitimler için harcanacak süreler de bu plana dahil edilir.

• İhtiyaçların belirlenmesi

Ayrı biriktirilecek atıklar ve geçici depolama alanı için gereken poşet, taşıma aracı, konteyner gibi ekipmanlar belirlenip temin edilmelidir. Ofis, yemekhane, revir gibi diğer birimler için de gerekli olan sıfır atık malzemeleri ihtiyaçlara eklenmelidir.

• Eğitim çalışmaları:

Sıfır atık konusundaki farkındalığı artırmak için eğitim faaliyetleri ve bilinçlendirme çalışmaları düzenlenmelidir. Ekipman ve depolama sorumlularından temizlik personellerine kadar tüm çalışanların bu eğitimlere katılmalıdır.

• Uygulama

Biriktirme ekipmanları veya sıfır atık kutuları atığın türüne göre farklı renklerde olmalıdır. Bakanlıkça belirlenen renk skalası şu şekildedir:

Kâğıt-karton atıkları için mavi,

Plastik atıklar için sarı,

Cam atıklar için yeşil,

Metal atıklar için gri,

Sebze-meyve artıkları gibi organik atıklar için kahverengi,

Geri dönüştürülemeyen atıklar için siyah,

Tıbbi atıklar için poşetlerde kırmızı, kova ve konteynerlerde turuncu,

Yanıcı, yakıcı, kanserojen, patlayıcı, tahriş edici, zehirli maddeler içeren tehlikeli atıklar ve elektronik atıklar için şeffaf,

Tekstil atıkları için pembe,

Ahşap atıklar için turuncu,

İri hacimli atıklar için lila,

Ekmek artıkları için mor,

Yemek artıkları için ise beyaz rengi kullanılır.

Hangi ekipmanların hangi materyaller için olduğu personellerin görebileceği noktalara asılmalıdır. Ekipmanlardan elde edilen atıklar kapaklı araçlar ile geçici depolama alanına taşınarak burada kayıt altına alınmalıdır. Plastik, kâğıt, cam ve metal gibi dönüştürülebilen atıklar çevre lisanslı geri kazanım tesislerine gönderilmeli, geri dönüşümü mümkün olmayan atıklar ise çevre lisanslı bertaraf tesislerine gönderilmelidir.

• İzleme, raporlama ve iyileştirme çalışmaları

Sıfır atık yönetiminin aşamaları düzenli aralıklarla izlenerek kayıt altında tutulmalıdır. Çıkan tüm atıklar, kaynağında ayrı biriktirilen atıkların miktarı, elde edilen kazanımlar ve yönetimdeki aksaklıklar tespit edilmelidir. Bunun için yıllık raporlar oluşturularak gerekli önlemler alınmalıdır.

Zorlu Holding olarak biz de Akıllı Hayat 2030 stratejimiz kapsamında grup şirketlerimizle birlikte sürdürülebilir yaşamı destekleyecek atılımlarımıza devam ediyoruz. Sıfır atık yönetimi, yenilenebilir enerji kullanımı ve enerji tasarrufu gibi daha pek çok alanda hayata geçirdiğimiz projeleri YouTube kanalımızdaki Bizden Hikâyeler video serisinde tanıtıyoruz.

Zorlu Gayrimenkul’den Öncü Proje: Sıfır Atık Yönetimi

Bizden Hikâyeler video serisinde yer verdiğimiz çalışmalardan biri Zorlu Gayrimenkul tarafından hayata geçirilen Sıfır Atık Yönetimi Projesi’dir. Bu proje sayesinde 2015 yılından itibaren benimsemiş olduğumuz sıfır atık uygulamalarını daha da genişleterek resmi olarak tanımlatmış olduk. Neler yaptık, kısaca bahsedelim.

Sıfır Atık Yönetimi Projesi ile atıklarımızı en verimli şekilde değerlendirip ve gezegenimiz için tehlike olmaktan çıkarabileceğimizi biliyorduk. Bunun için öncelikle Bakanlık tarafından yapılan toplantılara katılarak Sıfır Atık Yönetmeliği ile ilgili fikir paylaşımında bulunduk. Konuyla ilgili uzman firmalardan danışmanlık aldık. Çalışanlarımıza gerekli eğitimleri eksiksiz bir biçimde verdik.

Yönetmelik kapsamındaki tüm talepleri yerine getirdik. Zorlu Center benzeri bir proje olmadığından dolayı Bakanlığa ait sistemde projemizin özelliklerini tanımlattık ve süreç boyunca üç ayrı denetimden geçtik. Tüm bu çalışmalarımızın değerli bir çıktısı olarak 2021 yılında T.C. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’ndan Temel Seviye Sıfır Atık Belgesi’ni almaya hak kazandık. Bugün ise daha üst seviyedeki Sıfır Atık Belgesi’ni almak üzere çalışmalarımızı genişletmeye devam ediyoruz.

Proje kapsamında Zorlu Alışveriş Merkezi, Zorlu PSM, Raffles İstanbul, konut ve ofislerde yer alan 622 farklı alandan toplanan atıkları 12 bölümde ayrıştırıyoruz. Bunları lisanslı firmalara vererek yılda yaklaşık bin ton değerlendirilebilir atığın geri dönüşümü ve kazanımını sağlıyoruz. Ayrıca oluşturduğumuz Atık Getirme Merkezi ile çevremizdeki konutlardan atıkların toplanmasına destek oluyor, sıfır atık prensibinin daha geniş kesimlerce benimsenmesine öncülük ediyoruz.

Sıfır Atık Yönetimi Projesi hakkındaki detayları, çalışmada önemli katkıları bulunan Zorlu AVM Operasyon Müdürü Murat Biricik’ten dinlemek için aşağıdaki videoya tıklayabilirsiniz.