Kurumlar için Sıfır Atık Nedir?
Sıfır atık nedir? Neden önemlidir? Kurumlar sıfır atık için hangi adımları atmalı?
Kurumlar için sıfır atık anlayışına sahip olmak giderek daha önemli hale geliyor. Bunun nedeni de, etkin atık yönetiminin iş operasyonları, çevre ve kârlılık üzerinde en doğrudan etkilerden birine sahip olması. Müşterilerin çevreci istekleriyle birlikte her yıl artan atık bertaraf maliyeti ile büyük ve küçük işletmeler ürettikleri atık miktarını azaltmak istiyor. Peki nasıl? Buna cevap verebilmek için önce sıfır atık nedir diye sormak gerekiyor. Gelin bu kavramın ne ve neden önemli olduğuna ve yapılması gerekenlere bir göz atalım.
Sıfır atık nedir?
(Uluslararası Sıfır Atık İttifakı’na (Zero Waste International Alliance-ZWIA) göre bu kavram şöyle tanımlanıyor: “Ürünlerin, ambalajların ve malzemelerin sorumlu üretimi, tüketimi, yeniden kullanımı ve geri kazanımı yoluyla tüm kaynakların yanmadan, çevreye veya insan sağlığına tehdit oluşturacak şekilde toprağa, suya ve havaya deşarj olmadan korunması.”
Kaynakları kullanma şeklimize daha döngüsel bir yaklaşımı teşvik eden sıfır atık kavramı şunları içeriyor:
- İsrafın önlenmesi,
- Kaynakların daha verimli kullanılması,
- Atık oluşum nedenlerinin gözden geçirilmesi,
- Atık oluşumunun önlenmesi veya en aza indirilmesi,
- Atıkların kaynağında ayrı ayrı toplanması ve geri kazanılması
Neden önemlidir?
Bir kurumda sıfır atık modeli oluşturmak, o kurumu atık yönetimi ve bertaraf maliyetinin yanı sıra emisyonlara ve atık oluşumuna eşlik edebilecek zorluklardan kurtarabilir. Müşteriler, destekledikleri işletmelerin çevreye duyarlı bir şekilde çalıştığının somut kanıtlarını her geçen gün daha fazla görmek istiyor. Bir kurumun sıfır atık modelini benimsemesi; müşterileri, ortakları ve yerel topluluklar arasında güven oluşturmasına yardımcı olabilir.
Kurumlar sıfır atık için hangi adımları atmalı?
Sıfır atık, kurumların atık üretmeyi hemen durdurması gerektiği anlamına gelmez. Zihniyet ve uygulamada kademeli değişiklikler yoluyla belirlenecek gerçekçi atık azaltma hedeflerine sahip bir plandır. Peki bu plan hangi adımları içeriyor? Gelin birlikte bakalım.
Kurumlar için ilk adım, çeşitli atık malzeme türlerini ve bunlarla ilişkili hacimleri analiz etmek, yani mevcut atık türlerini denetlemek olmalı. Bunu yapabilmek için geri dönüşüm kutuları işe yarayabilir. Üretilen atıkların kaynağı, türü, hacmi ve bunların doğru kutulara yerleştirilip yerleştirilmediği belirlenebilir. Yeterli geri dönüşüm veya atık toplama kutusunun olup olmadığı araştırılabilir ve en iyi sonuçları elde etmek için bu kutular doğru bir şekilde konumlandırılabilir. Atık türlerine bakarak bunların neden oluştuğu belirlendikten sonra oluşmasının önlenmesi veya en aza indirilmesi için gerekli önlemler alınabilir. Belirli bir dönemde bir kurumun atık üretimi, yönetimi ve bertarafının ayrıntılı bir analizini sunan atık denetimi; atık türlerini ve kaynaklarını sınıflandırmanın yanı sıra bunları toplamayı, ayırmayı, tartmayı ve kaydetmeyi içerir. Ayrıca hangi maddelerin geri dönüştürüldüğünü ve hangilerinin çöp sahasına gideceğini de belirler. Kurumlar atık akışları hakkında kapsamlı bilgiye sahip olursa atık yönetimini verimli bir şekilde yapabilir. Atık denetiminden sonra, hangi atıkların hemen ortadan kaldırılabileceğini belirlemek kolaylaşır. Bunun yanında çalışanlarla çöpe giden öğelerin nasıl verimli bir şekilde geri dönüştürülebileceği, yeniden kullanılabileceği veya kompostlanabileceği hakkında konuşmak faydalı olacaktır. Bu süreçte tedarikçilere de rol verilebilir. Örneğin ambalaj atığı oluşumunu ortadan kaldırmak için tedarikçilerden yeniden kullanılabilir bir ambalaj sistemine geçmeleri talep edilebilir. Tabii bu sürecin uzun zamana yayılabileceği de unutulmamalı. Ancak aylık veya yıllık bir hedef oluşturmak, sıfır atık olma yolunda ilerlemeyi sağlamanın harika bir yolu olabilir. Bu tür önlemler, gerekirse düzeltici eylemlerin yapılması için gerekli geri bildirimi sağlar. Çalışanları dahil etmek, hedeflerin gerçekleşmesindeki en önemli adımlardan biridir. Başarılı olmak için gereken eğitim ve kaynakları sağlamakla birlikte çalışan farkındalığını artırmak, sıfır atık yolculuğunun temel adımlarıdır. Bakış açısı, hem atıkların azaltılması hem de kaynakların korunması yönünde olmalı ve bunlara ulaşmak için uygun stratejiler belirlenmeli. Bu stratejiler arasında şunlar yer alabilir: Üretim süreçlerinde enerji verimliliğini artırma ve karbon ayak izini azaltma, yeniden kullanılabilir ambalajlardan yararlanma, gıda atıklarının kompostlanması, geri dönüştürülmüş içeriği belirleme, ürün ve ekipmanların yeniden tasarımı.
Tüm bunları özetlersek kurumların sıfır atık için şu adımları atması gerekiyor:
- Atık denetimi yapmak
- Atık azaltmanın yanı sıra yeniden kullanım, kaynak verimliliği ve geri dönüşüme öncelik vererek ilk etapta daha az atık üretmeye çalışmak
- Etkin atık yönetimi yapmak
Zorlu Holding olarak, Akıllı Hayat 2030 vizyonuyla atıkların ekonomik potansiyelini toplum, çevre ve işimiz için faydaya dönüştürmeyi hedefliyoruz. Bu doğrultuda 2019’dan bu yana imzacısı olduğumuz İş Dünyası Plastik Girişimi (İPG) kapsamında Levent 199 binamızda plastik kullanımının azaltılmasına yönelik önemli adımlar attık; binamızda oluşan atıkların ayrıştırılarak geri dönüşüme kazandırılmasını sağladık. Böylece Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından Levent 199 binamız “Sıfır Atık Belgesi”ne layık görüldü. Ayrıca Zorlu Center da kurduğu Sıfır Atık Yönetim Sistemi ile “Sıfır Atık Belgesi” aldı.
Sıfır atık nedir sorusuna; “atıkları geri dönüşüm kutusuna atmaktan çok daha fazlasını kapsayan bir süreç” yanıtını verebiliriz. Zorlu Holding olarak, 20230 yılına kadar atıklarımızı %50 azaltmayı ve 2050 yılına kadar sıfır atık noktasına ulaşmayı hedefliyoruz. Çünkü biliyoruz: Bugün attığımız her adım, daha iyi bir dünya için!
