Üretim Süreçlerinde Enerji Tasarrufu Nasıl Sağlanır?
Üretim sektörlerindeki enerji tüketimini azaltmanın yolları
Sürdürülebilirliğin önem kazandığı günümüzde, enerji tasarrufu yapmak bireysel yaşamlarımızda olduğu kadar dünya endüstrisinin üretim prensiplerinde de gerekli. Hatta işin aslı, sürdürülebilirliğin sağlanması için onlara daha fazla rol düşüyor. Enerji tasarrufu, üretim sürecinde kullanılan enerji oranının düşürülmesini değil, ürün miktarına göre üretilen enerjinin azaltılmasını kapsıyor; üretimi değil kullanılan yöntemin değiştirilmesi gerekiyor. Peki üretim sektörlerinde baktığımızda Türkiye’de durum nasıl?
Ülkemizde en çok enerji harcayan üretim alanları; çimento, alüminyum, cam, çelik, gübre, kâğıt, seramik tekstil, gıda ve petrol olarak sıralanıyor. Verimlilik yatırımlarının yapılması durumunda üretim tesislerinin neredeyse tamamında %40’a kadar enerji tasarrufu yapmak mümkün. Ayrıca yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanılması durumunda, uzun vadede üretim maliyetleri de büyük oranda azalabiliyor. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’nın hazırladığı enerji verimliliği çalışmalarında, kişi başına düşen gelire göre tüketilen enerji miktarının 2023 yılına kadar en az %20 oranında düşürmek hedeflenmişti. Buna göre belirlenen verimlilik hedeflerini şöyle sıralayabiliriz:
- Üretim süreçlerinde enerji verimli teknolojilerin tercih edilmesi,
- Tesis modernizasyonunun yapılması,
- Atık ısıdan enerji üretimi seçeneklerinin araştırılması,
- Enerji optimizasyonunun gerçekleştirilmesi,
- Birincil enerji tüketiminin düşürülmesi,
- Fosil yakıtların kullanımının düşürülmesi,
- İzolasyon uygulamalarının yapılması,
- Yenilenebilir kaynaklı enerji kullanımının kullanılması.
Farklı sektörlere göre enerji tasarrufu
Sadece Türkiye’yi baz alarak, hangi sektörde nasıl enerji tasarrufu yapılabileceğine kısaca bakalım.
Beton ve çimento üretimi: Su, çimento ve agreganın karıştırılmasıyla üretilen beton, ülkemizde yoğun enerji tüketiminin ortaya çıktığı bir sektördür. Üretim dışında inşaat gibi alanlarda kullanılmak üzere betonun taşınmasında da harcanan yakıt, bu enerji tüketimine dahil edilip sektördeki israfın oranını artırmakta. Bu alanda enerji tasarrufu sağlamak içinse birkaç temel yöntem bulunuyor. Örneğin harç içerisindeki agrega için geri dönüştürülmüş malzemelerin tercih edilmesi, en baştan agrega üretimine ihtiyaç bırakmayacağı için enerji tasarrufu getiriyor. Ayrıca taşıma sırasında harcanan yakıt oranını azaltmak için tüm üretim tesislerinin birbirine yakın olacak şekilde planlı bir şekilde konumlanması da enerji tasarrufu getiren uygulamalardan biri.
Demir ve çelik ürünleri: Yüksek sıcaklıkların kullanıldığı bu alanda, tercih edilen makine ve aksesuarların yalıtımının iyi olması enerji kaybının oluşması için alınabilecek önlemlerdendir.
Tekstil: Bu sektörde, diğer üretim alanlarına göre daha fazla işlem ve üretim yöntemi kullanıldığı için, her üretim işlemi özelinde farklı verimlilik esasları uygulamak gerekir. Enerji verimliliğin sağlanması için; kullanılan kompresörlerde izleme sistemlerinin tercih edilmesi, buhar kazanlarından çıkan ısının kazan besi suyunda kullanılması, kurutucularda sıcak atık sulardan ısı geri kazanma yöntemleri uygulanması gerekir.
Gıda: Diğer sektörlerden farklı olarak gıda sektöründe hijyen daha fazla öne çıkar ve bundan dolayı, üretim dışında da enerji harcanır. Çünkü gerekli hijyeni sağlamak için yoğun miktarda temiz su kullanılır. Atık suların arıtılarak tekrar temizlik için kullanılması, büyük miktarda enerji ve su tasarrufu sağlayacaktır.
Sonuç olarak, verimlilik söz konusu olunca tüm sektörlerde farklı önlemlerin alınması gerekmekte birlikte, her bir işletmenin kendi enerji tüketiminin sürekli olarak takip etmesi, hangi alanda ne kadar çok enerji harcandığını tespit etmesi, kayıp-kaçak durumlarının doğru tespit etmesi hâlinde, ülke bazında kolektif enerji tasarrufunda maksimum verim elde edilebilir.
