Doğanın Tasarım Gücü: Biyomimikri Nedir?
Yaşamı ve doğayı taklit etmeyi ifade eden biyomimikri, aslında gündelik hayatta sürekli karşımıza çıkan bir kavram.
Doğanın üstün mühendisliğinden ilham alan “biyomimikri” sözcüğünü mutlaka duymuşsunuzdur. “Biyo” yaşayan organizma anlamına gelir. “Mimikri” ise taklit etmek demektir. Dolayısıyla biyomimikriyi yaşamı ve doğayı taklit etmek şeklinde tanımlayabiliriz. Şimdi biyomimikri nedir, nasıl bir fikre dayanır, örnekleri nelerdir, biraz daha derinlemesine inceleyelim.
Biyomimikri nedir?
Biyomimikri, doğanın zaman içinde test edilmiş kalıplarını ve stratejilerini taklit ederek insanlığın sorunlarına sürdürülebilir çözümler arayan bir inovasyon. Başka bir deyişle biyomimikriye, doğanın kendisinden ve içinde yaşayan türlerin davranış stratejilerinden öğrenen ve onları taklit eden teknolojik odaklı bir uygulama diyebiliriz.
Biyomimikrinin amacı nedir?
Biyomimikri yaşamla uyum içinde olan ürünler, süreçler veya sistemler yaratma ve sürdürülebilirliğe hizmet etme amacını taşır. Bu yaklaşımı hem doğanın bilgeliğinden ilham almak hem de kendimizi, gezegenimizi iyileştirmek için kullanabiliriz. Zira biyomimikri, gezegenimizin ve onun 3,8 milyar yıllık evrim ve gelişiminin gözlemlenmesine dayanan bir süreç.
Doğada hayvanlar, bitkiler ve mikroplar gibi biyolojik organizmalar hayatta kalmak, doğanın zorlu koşullarına adapte olabilmek için kendilerini sürekli geliştiriyor. Başarısız olanlar siliniyor, başarılı olanlar ise hayatta kalıyor. 90’ların sonunda canlıların yaşama uyum sağlama yollarının bilinçli olarak taklit edilmesi gerektiğini öneren ve biyomimikri fikrine öncülük eden ilk bilim insanı, Amerikalı biyolog Janine Benyus şöyle diyor: “Doğa, karşılaştığımız tüm zorlukları zaten çözmüştür. Başarısızlıklar fosil haline geldi ve şu an içinde bulunduğumuz şey de hayatta kalmanın anahtarıdır.”
Biyomimikrinin 3 temel prensibi
Biyomimikri kavramı temel bir fikre dayanmaktadır: Doğa, hiçbir atık üretmeden daima ekonomi ve verimlilik ilkelerine göre çalışır. Uygulama alanı ne olursa olsun biyomimetik felsefe, gezegenin kaynaklarının kullanım şeklini dengelemeyi amaçlayan küresel, sorumlu ve sürdürülebilir kalkınma stratejisinin bir parçasıdır.
Doğanın stratejilerini tasarıma dönüştüren biyomimikrinin üç temel unsuru var: Taklit Etme, Değer Verme ve Yeniden Bağlanma.
Taklit etme (Emulate): Biyomimikri, daha yenileyici tasarımlar oluşturmak için doğanın formlarından, süreçlerinden ve ekosistemlerinden öğrenir. Bunları kopyalamaya yönelik bilimsel, araştırmaya dayalı uygulamalar yapar. Örneğin, Japonya’daki hızlı trenlerin şekli ve aerodinamiği yalıçapkını gagasının şeklinden ilham almıştır.
Değer verme (Ethos): Biyomimikri, hayatın nasıl çalıştığını anlamak ve doğaya uygun, elverişli koşulları destekleyen ve yaratan tasarımlar yaratma felsefesini uygular. Mesela termit yuvaları, doğal havalandırma sistemleriyle sıcak havayı yükselerek dışarı atarken, alt kısımlara serin hava getirerek etkili bir sirkülasyon sağlar. Bu prensibi kullanarak bina tasarımları daha verimli ve doğal bir şekilde iklimlendirilebilir.
Yeniden bağlanma (ReConnect): Biyomimikri doğada ve yaşamda birbirine bağlı sistemlerinin bir parçası olarak dünya üzerindeki yerimize bağlanma ve buna değer verme düşüncesini destekler. Kentlerde, yağmur suyu toplama sistemleri oluşturulması ve bu sistemlerin doğal su döngüsüne benzeyen bir şekilde tasarlanmasının Yeniden Bağlan prensibinin bir örneği olduğunu söyleyebiliriz.
Vestel’den bir yenilik: VitaMod teknolojisi
Zorlu Holding çatısı altında hayal gücümüzün, yenilikçiliğimizin ve girişimci ruhumuzun ürünü olan markalarımızdan Vestel, VitaMod teknolojili buzdolaplarıyla doğal gün ışığına benzerlik gösteren özel LED ile sebze ve meyvelerin doğal ortamlarındaki gibi korunmalarına yardımcı olur.
VitaMod teknolojisi, herhangi bir kimyasal içermeden, meyve ve sebzelerin ihtiyacı olan ışık kaynağını sağlayan bir sistem. VitaMod, güneş ışığının doğal spektrumuna yakın özel ışık kaynağı sayesinde buzdolabında saklanan meyve ve sebzelerin doğal olgunlaşma sürecine devam etmesini mümkün kılarak besin değerlerinin daha yüksek seviyelerde korunmasını sağlıyor.
VitaMod teknolojisinin sıradan bir LED tayfından farkı güneş ışığına çok benzer olması… Mavi LED ışık kaynağı yerine özel LED çip ile Vestel VitaMod buzdolaplarında güneş ışığı sprekturumuna çok yakınlaşan bir teknoloji kullanılıyor. Vestel VitaMod teknolojili buzdolaplarında, sebzelik bölmesinde yan duvara konumlandırılmış özel ışık veren LED belirli periyotlarda otomatik olarak aktifleşiyor. Bu sayede meyve ve sebzeler canlılığını korumaya devam ediyor ve besin değerleri de doğal ortamlarındaki gibi korunuyor.
Yenilikçi teknolojisiyle daha sağlıklı ve konforlu bir kullanım sunan Vestel aynı zamanda enerji ve su tasarrufu yaparak doğayı da koruyor.
